Toksoplazmoza w ciąży

Toksoplazmozę można zaliczyć do najczęściej występujących chorób wywołanych przez pasożyty. Jej sprawcą jest pierwotniak Toxoplasma gondii, a sama dolegliwość w większości przypadków nie wywołuje objawów. Jednak o ile nie stanowi większego zagrożenia dla osoby dorosłej z silną odpornością, o tyle toksoplazmoza w ciąży może stanowić prawdziwe zagrożenie dla rozwijającego się płodu w łonie matki. W związku z tym zaleca się przeprowadzenie badania w jej kierunku do 10. tygodnia ciąży.

Zarażenie toksoplazmozą w ciąży

Najczęściej spotykanym jest nabycie jej poprzez drogę pokarmową. Toksoplazmozą można się zarazić jedząc surowe lub niedogotowane mięso (głównie wieprzowinę, baraninę i wołowinę) oraz nieodpowiednio umyte warzywa i owoce.

Trzeba dodać, że koty jako główni żywiciele T. gondii też mogą stanowić jedno z zagrożeń. Zarażone futrzaki wydalają oocysty (będące zarodkami), które po 1-5 dniach stają się zakaźne. Ponadto wspomniane oocysty wydalone przez kota są odporne na niesprzyjające warunki środowiskowe przez co ich zdolność inwazyjna może trwać nawet do roku. Dlatego należy unikać kontaktu z produktami spożywczymi oraz wodą, które mogą potencjalnie być skażone odchodami kota.

Ponadto przyszła mama jest w stanie zarazić swoje dziecko (jeśli posiada czynną toksoplazmozę) poprzez przeniknięcie pierwotniaka T. gondii przez łożysko. Występuje także ryzyko zakażenia poprzez transfuzję zakażonej krwi, czy przeszczep narządów od osoby borykającej się z tą dolegliwością.

Toksoplazmoza – objawy

U większej części kobiet w ciąży toksoplazmoza nie wiąże się z żadnymi objawami ani powikłaniami. Trzeba jednak wspomnieć, że u niektórych przyszłych mam mogą pojawić się objawy przypominające grypę, bóle kości, gorączka, powiększone węzły chłonne. Osobami szczególnie narażonymi na ciężkie powikłania są Panie, które posiadają szczególnie niską odporność spowodowaną chorobami lub będące na terapii immunosupresyjnej.

Toksoplazmoza  w ciąży – wyniki badań

Kluczowym badaniem mającym na celu zdiagnozowanie toksoplazmozy jest badanie krwi pod kątem przeciwciał IgM i IgG. Należy je odczytywać w korelacji, ponieważ od tego zależy ich prawidłowa interpretacja. Co oznaczają poszczególne wyniki?

• IgM (+) i IgG (-) – istnieje duża szansa, że właśnie przechodzisz toksoplazmozę. W celu potwierdzenia choroby, lekarz powinien skierować cię na dalsze badania,
• IgM (+) i IgG (+) – możliwe, że przeszłaś toksoplazmozę w niedalekiej przeszłości. Jednak nie jest to do końca jasne i należy ponownie udać się na badanie za jakiś czas,
• IgM (-) i IgG (+) – całkiem niedawno przebyłaś chorobę. Jednakże nie wiadomo, czy nadal trwa, dlatego po kilku tygodniach należy powtórzyć badanie poziomu IgG i awidność przeciwciał w celu wykluczenia choroby,
• IgM (-) i IgG (-) – nie posiadasz odporności na chorobę. Warto więc regularnie kontrolować poziom tych przeciwciał, jeśli istnieje ryzyko zakażenia.

Toksoplazmoza w ciąży – leczenie

Po zdiagnozowaniu tej choroby u ciężarnej kluczowym jest niedopuszczenie do sytuacji zakażenia płodu. W tym celu przepisywany jest bezpieczny dla rozwijającego się płodu antybiotyk – spiramycyna. Jeśli jest już za późno i w badaniu USG oraz badaniu płynu owodniowego okaże się, że nastąpiła transmisja choroby na dziecko, niezbędna będzie zmiana leków. Lekarz może przepisać kwas foliowy oraz pirymetaminę, które posiadają zdolność przenikania przez łożysko.

Czy toksoplazmoza w ciąży jest groźna?

O ile dla kobiety przy nadziei toksoplazmoza zasadniczo nie jest groźna, o tyle dla malucha w brzuchu już tak. Niestety ta choroba może być niebezpieczna dla rozwijającego się płodu i może skutkować m.in. poronieniem, zgonem wewnątrzmacicznym lub przyszłymi zaburzeniami dziecka (jak padaczka, anemia, niedosłuch, problemy ze wzrokiem lub mową).

Gdy przyszła mama zarazi się toksoplazmową na początkowym etapie ciąży, może dojść do powikłań takich jak wodogłowie, małogłowie, czy zapalenie siatkówki. Szacunki wskazują, że im wcześniej choroba dotknie ciężarną kobietę, tym ryzyko niepożądanych skutków i powikłań jest większe. Z kolei wraz z rozwojem ciąży, ryzyko zakażenia płodu wzrasta. W związku z tym zaleca się badanie w ciąży w kierunku toksoplazmozy jak najszybciej, najlepiej w 1 trymestrze.